Според црковното предание и историските сведоштва, во 326 година, за време на владеењето на цар Константин Велики, неговата мајка, света царица Елена, го пронашла Крстот на кој што бил распнат Господ Исус Христос во Ерусалим.
Ова чудо било видливо за многу луѓе – Крстот блескал на небото неколку часа, опкружен со светлина.
Настанот го зацврстил духовниот морал на верниците и ја потврдил Божјата сила.
Чесниот Крст е постојано знак на победа над гревот, смртта и ѓаволот.
На овој ден, во православните храмови:
Се изнесува Чесниот Крст на средината на црквата за поклонување.
Се пее тропарот на Крстот:
„Спаси, Господи, народот Твој и благослови го наследството Твое…“
Празникот нѐ потсетува на силата на Крстот како духовно оружје, не поттикнува на молитва, покајание и чистота, особено во деновите на пост.
Крстот е и денес заштита и утеха за секој христијанин во неволја.